Scheiden & Delen met Nathan: ‘Als het negatief is, hou je hoofd omhoog en doe iets creatiefs!’
In de serie Scheiden & Delen wordt een aantal portretten weergegeven van mensen die een (echt-) scheiding hebben ervaren.
Dit maal in de serie Scheiden & Delen een portret van Nathan, inmiddels een jongeman en kind van gescheiden ouders. Zijn ouders waren reeds uit elkaar toen hij 11 maanden jong was. Dat heeft hij altijd al geweten. Er was een situatie van continu conflict ontstaan die uitmondde in een rechtszaak. Deze rechtszaak was gaande vanaf zijn geboorte totdat hij acht, negen jaar jong was. Dat was de realiteit, dat wist hij gewoon.
De aard van het conflict
Aanvankelijk ging het over het gezag, dat zijn vader wenste. Zijn van origine Italiaanse moeder was na een studieverblijf van twee maal een half jaar in Londen en terugkeer naar Italië pas in Nederland komen wonen. De Nederlandse taal beheerste zij nog niet voldoende, waardoor zij zich niet goed kon verdedigen in de rechtszaal. Zijn vader daarentegen beheerste de Nederlandse taal wel in grote mate. Geleidelijk aan kwam er een organisatie tussen, het psychologisch onderzoeksbureau MWKJ.
MWKJ
Leuke herinneringen aan het MWKJ heeft hij niet. Om bevredigende antwoorden op deze periode in zijn jonge leven te vinden, begon hij drie jaar geleden een onderzoek om te achterhalen wat het MWKJ nu werkelijk inhield. Het MWKJ bleek een organisatie van een groep psychiaters te zijn die onderdeel uitmaakte van de Raad van de Kinderbescherming. Het MWKJ benaderde vaak kwetsbare groepen, die ze bestempelden met niet altijd kloppende diagnoses. Nathan herinnert dit ook het geval was voor hem en zijn moeder. Zijn moeder mediteerde veel en bezocht hiervoor ook meditatie-retraites, welk door het Raad van de Kinderbescherming beschouwd werden als een soort sekte.
Onjuiste conclusies
Nathan herinnert zich dat hulpverlener mevrouw de Boer hem uitnodigde om zijn ouders te tekenen toen hij 7 jaar was. De wereld was toen in de ban van de film Jurrassic Park. Nathan werd tijdens een onderzoek zonder aanwezigheid van zijn ouders gevraagd: ‘Als je ouders dieren waren, hoe zou je ze tekenen?’ Hij hield van dinosaurussen tekenen. Dat mocht, hij mocht hen tekenen zoals hij wilde. Zijn moeder is vegetariër dus haar tekende hij als een Triceratops en zijn niet-vegetarische vader als een T-rex. Uiteindelijk werd de conclusie getrokken dat zijn moeder in een gekke sekte zat en dat uit de tekening afgeleid kon worden dat hij zijn ouders als vreselijke monsters zag. Een conclusie die leidde tot een uithuisplaatsing.
Uithuisplaatsing
Zijn moeder heeft de rechtszaak betreffende de voogdij uiteindelijk gewonnen, maar na aanleiding van de diagnoses werd hij ter observatie op het PI (paedologisch instituut) geplaatst, in afwachting van een advies van het PI voor de rechtbank. Vanaf het begin sliep jonge Nathan daar dag en nacht voor de eerste 8 maanden en vervolgens mocht hij bij zijn moeder slapen in het weekend. Daarna mocht hij in de avond naar huis om thuis te slapen tot zijn 12e. Op latere leeftijd is Nathan er achter gekomen dat dergelijke instanties op deze wijze geld, subsidiegeld, konden ontvangen. Er werden kinderen geworven van ouders die zichzelf niet of nauwelijks konden verdedigen. Voor Nathan was dit het ergste gedeelte van de scheiding. Doordat hij het groter geheel en de onderlinge verbanden makkelijk kon zien, is zijn vertrouwen voor een groot deel beschadigd geraakt. In het internaat ging het gewoon verder. Ze wilden hem daar houden en gingen rustig verder.
Gebroken vertrouwen
Nathan kende bijvoorbeeld het woordje ‘tevens’ niet. Hij was opgegroeid in een multiculturele buurt, waar verschillende talen werden gesproken. Thuis bij zijn moeder was het Italiaans en Nederlands, bij zijn vader was het Nederlands en Engels. Nathan sprak gebrekkig Nederlands, maar sprak wel meerdere andere talen. Spraakgebrek en een in hun ogen beperkte kennis van de Nederlandse taal was voor het internaat reden te meer om hem daar alsnog te houden. Dat brak zijn vertrouwen.
Masker
In het paedologisch instituut in Duivendrecht kreeg de klas van Nathan de opdracht een masker maken. Het waren echt kinderen. De kinderen moesten allemaal een briefje uit een grabbel ton graaien. Nathan kreeg “kat”, anderen kregen olifant, aap etc. Nathan was door zijn talent voor tekenen populair op school. Nathan maakte een goed kattenmasker, met de scherpe tanden die een kat heeft. Toen hij de tanden schetsten, kwam de begeleidster naar hem toe. Zij vond dat hij te agressief was. De scherpe tanden moesten worden verwijderd. Tevergeefs probeerde Nathan uit te leggen dat katten scherpe tanden hebben. Op datzelfde moment werd hij gegrepen en in een kamer gebracht waar hij mocht afkoelen. Toen hij tegenstribbelde ging zij bovenop hem zitten. Dit bleek een methode te zijn die werd toegepast bij autistische kinderen. Dat was vlak voor zijn 10e verjaardag.
Moeder in beeld
In de eerste 3 maanden, toen hij op het PI dag en nacht verbleef ter observatie, mocht Nathan zijn moeder alleen spreken op woensdag voor 10 minuten. Vervolgens mocht hij bij haar slapen in het weekend. Na 8 maanden mocht hij bij haar wonen en overdag naar het PI gaan. Dit duurde tot zijn dertiende. Voor zijn verjaardag mocht ze een extra keer op bezoek komen. Op een kostbaar moment als deze werd de moeder van Nathan medegedeeld welke problemen hij zou hebben en dat hij dus langer zou blijven in het internaat. Zijn moeder was er nog meer kapot van dan hij. Zij voelde zich machteloos. Zijn vader had de rechtszaak gestart, maar dit was niet zijn bedoeling. Nathan gelooft dat ook. Echter, zijn moeder denkt hier anders over.
Na zijn onderzoek op eigen initiatief en de gesprekken die Nathan heeft gehad, viel alles op zijn plek.
Vader in beeld
Zijn vader kwam alleen op zijn verjaardag langs. Nathan mocht altijd kiezen wie hij wilde bellen. Eens in de zoveel tijd mocht hij beide ouders bellen. Hij herinnert zich dat hij beide ouders mocht bellen eens in de zoveel tijd.
Opgesloten en afgesloten van zijn ouders
Voor een periode was hij afgesloten van zijn ouders, daarna werd hij overgeplaatst naar een andere afdeling, waarbij hij in de avond naar huis mocht gaan. Overdag moest hij daar zijn. Dat was nadat de hulpverleners zijn moeder hadden overtuigd dat hij de nodige problematiek had, waarvoor hij overdag behandeld diende te worden. Hij werd gelabeld met een vorm autisme, terwijl hij geen autisme had. Deze diagnose was niet schriftelijk vastgelegd, enkel het vermoeden dat hij licht autistisch zou zijn. ‘Maar ja, hoe reageer je op dergelijke mededelingen als kind? Als je dit soort rare dingen ziet en echt gekke mensen ziet, dan ga je je afschermen voor dit soort dingen. En dan wordt je ook nog bestempeld als autistisch.’
Ontbreken van emotionele veiligheid
Hij was in staat om het groter geheel te zien en zijn situatie te relativeren. Zijn moeder stelde altijd openheid van zaken, zoals de tekening en dat er dus werd geconcludeerd dat mama en papa monsters zijn. Zij heeft hem drie talen bijgebracht nog voordat hij naar de basisschool ging. Zij leerde hem wiskunde, hij kon al rekenen en was daarmee de beste van zijn klas. Zijn communicatievaardigheden waren ook zeer ontwikkeld vergeleken met zijn leeftijdsgenootjes. Zijn moeder communiceerde heel realistisch en transparant naar hem door uit te leggen dat het de gevolgen waren van een rechtszaak over het gezag.
Woede hierover nog voelbaar
Hij kan nog boos worden van deze situatie. Hoewel het wellicht een beetje laat is, wil hij er graag iets aan doen. Hij weet alleen nog niet welke stappen er nodig zijn. Als hij terug kon gaan in de tijd had hij misschien kunnen weten wat er nodig zou zijn. Toentertijd was hij een kind, dat duidelijk wist dat er iets mis was, maar niet wist wat hij zou kunnen doen. Hij was gewoon meegenomen. Omdat hij weggerend was samen met een aantal andere kinderen van het PI en zijn moeder kon aanvoeren dat het PI niet de veiligheid bood die Nathan nodig had, verliet hij op dertienjarige leeftijd het PI. Het PI heeft vervolgens de moeder haar voogdij over Nathan teruggegeven. Hij werd doorgestuurd naar een speciale vervolgschool waar speciale kinderen die speciale aandacht nodig hebben behandeld werden. Daar waren minder leerlingen, veelal onder zijn niveau, waardoor hij zwaar gedemotiveerd was. Het resulteerde in een verminderde interesse in school, uiteindelijk zelfs tot er geen zin er meer was voor het opdoen van kennis. Van nature is hij een leergierig persoon, die van educatie houdt, ambitieus is en met de toekomst bezig is. Maar het speciale onderwijs met speciale kinderen heeft hem in zijn ontwikkeling vertraagd. Hij had veel verder kunnen zijn. ‘Het voelt alsof zij er gewoon mee zijn weggekomen. Het heeft mijn vertrouwen in mensen aangetast.’
Uithuisplaatsing en OTS
Er was een psychologe in het pedagogisch instituut die vanwege de uithuisplaatsing en onder toezichtstelling zijn voogd was. Zij was niet altijd aanwezig en hij zag haar zelden. Hij kreeg van haar een assessment en vervolgens werd het zelden in zijn aanwezigheid besproken met zijn moeder. Zo herhaalde zich dat de hele tijd.
Ontwikkeling met betrekking tot relaties.
Het uit gaan van zijn ouders heeft een flinke impact gehad na de eerste zeven jaar van zijn leven. In principe heeft hij de basis in zijn eerste zeven levensjaren relatief goed meegekregen. In de periode van 7-14 ontwikkelt een kind zich in verhouding tot relaties. Deze ontwikkeling heeft voor hem het nodige teweeg gebracht. In het instituut waren vele kinderen die iets hadden meegemaakt, van kleine tot extreme gebeurtenissen. Hij heeft geleerd mensen te tolereren en te accepteren. Er waren verschillende soorten kinderen. Hij had vriendjes daar, meestal hadden zij dezelfde achtergrond als hij en kwamen zij uit een soortgelijke buurt als hij. Hij heeft het instituut gezien als een goed gesubsidieerd project. Andere gezinnen kwamen ook op voor zichzelf. Hij vindt het nog niet voldoende. Daarom wil hij daar ook iets over zeggen.
Vroeg vaderloos geworden, voornamelijk door moeder opgevoed.
Voordat dit allemaal gebeurde zag hij zijn vader eens in de twee weken voor een weekend. Daar zag hij ook zijn broertje. Daar keek hij echt naar uit. Zijn vader was toen met de moeder van mijn broertje. Zij was als een soort stiefmoeder voor me. In een positieve zin was zij een stiefmoeder, betrokken bij zijn ontwikkeling. Ze corrigeerde hem als hij fouten maakte in de Nederlandse taal. Ze was aardig. Tijdens de rechtszaak bleek zij anders te zijn, maar daar heeft hij niets van meegekregen. Pas toen hij een tiener was, werd het concept relatie interessant voor hem. Hij ontmoette meisjes via internet, waar hij dan mee chatte. Een voor zijn ouders nog onbekende wereld, die technologie ging aan hen voorbij. Zijn definitie van een relatie is niet per se positief. Een relatie was voor hem altijd geassocieerd met ruzie en scheiding. Hij meent wel een bepaalde bindingsangst te hebben gehad. Hij had geen angst voor genegenheid. Maar van vastigheid daar had hij geen positief beeld. Dan dacht hij meteen aan zijn ouders, die altijd aan het ruziën waren, de scheiding en de rechtszaak. Inmiddels heeft hij hier wel aan gewerkt en is zijn beeld over relaties bijgesteld. Als kind en als tiener was een relatie eerder een ervaring. Nu kan ik dat onder woorden brengen. ‘Voorheen was het me als het ware geleerd, als je gaat trouwen dan ga je scheiden dan komt er een rechtszaak net als bij mijn ouders.’
De invloed van de scheiding op de koers van zijn leven en zijn ambities
‘De instanties hebben dat meer bepaald dan mijn ouders. Als mijn ouders een eerlijke rechtszaak hadden gehad, dan zou ik bij een van mijn ouders zijn. Maar het bedrijf kwam ertussen om te profiteren en niet om mij oprecht te verzorgen maar om zoveel mogelijk subsidiegeld te ontvangen ten koste van mij. Waardoor mijn leven inderdaad op een andere koers is gezet.’ Hij wist wat er aan de hand was, waardoor hij ontzettend gedemotiveerd om naar school te gaan om alles te doen wat goed is wat normaal is om te doen. ‘Dat heeft mijn hele tienertijd eigenlijk afgenomen.’
Hij pas drie kaar geleden kunnen ontcijferen wat er gebeurd was. Tot dan toe had hij bepaalde onzekerheden over het al dan autistisch zijn en of er iets mis wat met hem. ‘Ik wist het niet of het echt zo was. Tijdens mijn ondernemerschap als importeur van chocolaatjes had ik een mentor. Hij legde me uit hoe het zorginstellingen als het MWKJ werken. Ik kreeg allerlei flashbacks over wat er mij was gebeurd en toen ging ik het onderzoeken. Toen ik het artikel las, wist ik dat het niet okay was.’
Invloed van tussenkomst hulpverleners
Het conflict over het gezag heeft zijn leven beïnvloedt en de richting die hij in het leven wil opgaan. Hij wil de waarheid boven tafel krijgen. Hij heeft in ieder geval een ander perspectief gekregen op relaties door zijn ouders. Maar de hulpverleners die in zijn jonge levensjaren zijn gekomen vormen geen aangename periode in zijn leven. De hulpverleners hadden het anders kunnen aanpakken. Als zijn ouders wel gelijkwaardig zouden zijn behandeld, dan was er wel een omgangsregeling tot stand gekomen zonder de tussenkomst van hulpverleners.
Vanaf de tweede helft van die periode was er wel een omgangsregeling. In het begin verbleef hij bij het PI ( Pedologisch Instituut). Het duurde ongeveer een jaar dat hij daar opgesloten was. Daarna was er wel een omgangsregeling, waarbij hij dagelijks met de taxi heen en terug gebracht werd voor een dagprogramma in het instituut. Hij kon dan thuis slapen en thuis eten bij zijn moeder. Toen zijn moeder de voogdij weer had gekregen stond zij een omgangsregeling met zijn vader niet in de weg. Zijn vader woonde in dezelfde straat, waardoor hij naar zijn vader kon gaan wanneer hij dat wilde en kon dan zijn broertje ook zien. Overdag was hij op school.
Enige weerstand om zijn verhaal te delen
Hij was aanvankelijk voorzichtig in het vertellen van dit verhaal. Hij wenste niet gestigmatiseerd worden en wilt graag anoniem blijven. Hij heeft ervaren dat als hij dit verhaal deelt dat de psycholoog als een autoriteit wordt gezien en dat er dan gedacht en gezegd kan worden dat er dus daadwerkelijk wat met hem aan de hand was. Er over praten is een stukje acceptatie, een stukje loslaten. ‘Als eenmaal duidelijk is dat het MWKJ, die groep psychologen en psychiaters, die als orgaan van de Raad van de Kinderbescherming fungeren en daarmee ook een autoritaire positie hebben, oplichters zijn, zal ik niet anoniem blijven. Zolang het onderzoek dat nog niet heeft bevestigd blijf ik liever anoniem. Mensen geloven in hun reputatie, ook al is er een aanvallend artikel door Trouw gepubliceerd. Ik heb de totale macht van die instantie ervaren. Ze kunnen je voor gek verklaren. Als mensen je voor gek verklaren, dan gaat iedereen dat geloven.’
Is dat wellicht waarom je makkelijk omgaat met mensen? Dat er een bepaalde let it be – mentaliteit is, dat je zeer sociaal bent.
‘Ik merkte wel dat ik snel een gevoel van wantrouwen kreeg, als iemand bijvoorbeeld heel aardig was. Aan de andere kant kan ik ook niet altijd het gevoel van vertrouwen geven, ik heb dat niet meegemaakt. Mijn moeder heeft veel liefde gegeven. Op het moment dat ik weggehaald werd en zij machteloos was, was er voor mij geen vertrouwen. Ik heb geen moeite met liefde geven, met aardig zijn, dat heb ik van haar. Dat is niet per se betrouwbaar zijn. Als ik thuis kom en zij huilt, omdat ze machteloos is, dat is dan ook geen voorbeeld voor vertrouwen.’
Praten over de scheiding met ouders
‘Met mijn moeder kan ik hier goed over praten. Met mijn vader heb ik niet echt contact meer. Mijn moeder is heel transparant over die periode. Ze geeft me de feiten als ik die zoek. Ze heeft ook alles bewaard aan documenten. Ik heb nog steeds vragen. Het Paedologisch Instituut in Duivendrecht bestaat inmiddels niet meer, maar ik weet de weg nog. Ik zou graag willen weten waarom zij er niet meer zijn.’
Wat zou er mogen veranderen voor kinderen die zich tegenwoordig in een dergelijke situatie bevinden?
‘Ik maak me daar wel zorgen over. Onlangs was ik in Bos en Lommer in Amsterdam en ik zag een moeder met een kind in de kinderwagen. De moeder vertelde dat haar kind een psychologische diagnose had. Zij nam alles aan van de psycholoog. Ik vroeg me toen wel af of dat nu echt waar is of dat het een leugen is en of zij ook de diagnose in twijfel durfde te trekken. Ik denk dat ook tegenwoordig ook veel kinderen de dupe zijn van een onjuiste diagnose. Het is belangrijk voor kinderen in een soortgelijke situatie dat hun ouders door de juiste professionals worden bijgestaan die zich tegen de uitspraken en de autoriteit van dergelijke instanties durven te verzetten.’
Creativiteit als bron van heling en als bron van rust gebruikt.
Hij komt uit een creatieve familie van moeders zijde. Zijn creativiteit heeft hem wel geholpen om zich te uiten tijdens de periode op het instituut. ‘Het verbond mij met de andere kinderen, het maakte mij populair, waardoor die periode enigszins draaglijk was.’
Wat zou je kinderen willen zeggen die momenteel een vechtscheiding meemaken?
‘Blijf positief! Als het negatief is, hou je hoofd omhoog en doe iets creatiefs! Als het vervelend wordt, ga je eigen wereld in en doe iets creatiefs. Zorg dat je iets hebt wat je leuk vind om te doen.’
U kunt het artikel over het MWKJ in Trouw lezen hier lezen.
Op verzoek van de respondent is zijn werkelijke naam vervangen door een fictieve naam.
Over Su Changoe
Su Changoe is eigenaresse van Tara Mediation. Tara Mediation begeleidt mensen die een (echt-)scheiding overwegen, hebben besloten te scheiden of een (echt-)scheiding achter de rug hebben. Tara Mediation geeft aan deze groepen ook de workshop ‘Eis je plek op! – van Samen naar Single’. Meer informatie www.taramediation.com
Voor meer informatie over Tara Mediation, interviewaanvragen of beeldmateriaal kunt u contact opnemen met Sunita Changoe per telefoon: 06-8100 6515 of per e-mail: su.changoe@taramediation.com Bezoek ook de website: www.taramediation.com
Tara Mediation creëert ruimte om verder te gaan 