Gelijkwaardig ouderschap

Donderdag 18 april jl. vond de conferentie Vaderschap plaats in De Nieuwe Liefde in Amsterdam.
Deze conferentie georganiseerd door het Hendrik Pierson Fonds had als doel de betekenis van vaderschap te belichten.
Deze dag vond ook de lancering van het door Irene Zwaan geschreven boek ‘De Afwezige Vader bestaat niet’ plaats. Irene Zwaan had mij gevraagd om in een workshop de wettelijke gronden voor gelijkwaardig ouderschap en de realisering daarvan in de praktijk aan de hand van eigen praktijkvoorbeelden toe te lichten.

Het onderwerp vaderschap heb ik die dag ervaren als een gevoelig onderwerp, maar eveneens als een uitdaging waar nog veel te winnen valt op het gebied van gelijkwaardig ouderschap.

Bij aanvang van mijn workshop was duidelijk voelbaar dat het merendeel van te voren een workshop had bijgewoond, waarbij de bezoekers niet de mogelijkheid hadden gekregen om hun mening en ervaring te ventileren. Daar kwam nog eens bij dat anders dan gepland er geen voorzitter bij de workshop aanwezig was en dat het technische gedeelte van de presentatie geheel onverwachts niet verliep zoals eerder getest. Kortom, de perfecte basis voor improvisatie: bewegen tussen hetgeen mij gevraagd is te komen vertellen en de behoefte van een aantal mensen om te ventileren. Ik kan in alle eerlijkheid zeggen dat het geen makkelijke opgave is geweest.

Als kind van gescheiden ouders die niet vochten om de kinderen, heb ik me altijd verwonderd om die gevallen waarbij dat wel het geval was. Ik herinner me nog goed, dat ik liever niet vertelde dat mijn ouders gescheiden waren. Dat mijn ouders gingen scheiden was vreemd, maar ook weer niet. In het geval van mijn ouders heeft het gescheiden leven van elkaar hun ouderschap zeker niet verslechterd. Vaderschap bleef het terrein van onze vader en moederschap het terrein van onze moeder. Ik kan me geen enkel moment herinneren dat een van mijn ouders me heeft gedwongen te kiezen tussen hen of bij een van hen vandaan te blijven. Dat was anders dan bij mijn klasgenoten, merkte ik eens op in de kleedkamer na gym. De moeder van een van de klasgenoten was al jaren in gevecht met haar vader vanwege het geld. ‘Als mijn vader mij wilt zien, dan moet hij maar eerst mijn moeder betalen.’

Het fenomeen echtscheiding heeft me op deze wijze al vanaf een jonge leeftijd (12) geboeid. Waarom gaan mensen scheiden? Waarom verliezen veel kinderen daarbij ook een van hun ouders?
Dat dit ook in de huidige tijd gebeurt heb ik willen laten zien met een fragment uit de Vijfde dag, waarbij een vader wordt geleefd door de moeder van zijn kind en Bureau Jeugdzorg.

Het toeval wil dat ik via een advocatenkantoor in aanraking kwam met het echtscheidingsrecht, in het bijzonder met gezamenlijke verzoeken tot echtscheiding. Snel scheiden is een wens van velen, maar goed scheiden een handeling van wijzen. Een kleine 10 maanden na mijn aanvang trad de Wet voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding in werking, welke onder andere beoogde de positie van minderjarige kinderen bij (echt-)scheiding te verbeteren.

Tot 1 maart 2009 omvat conform artikel 1:247 BW het ouderlijk gezag de plicht en het recht van de ouder zijn minderjarig kind te verzorgen en op te voeden. Onder verzorging en opvoeding worden mede verstaan de zorg en de verantwoordelijkheid voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en de veiligheid van het kind alsmede het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid. In de verzorging en opvoeding van het kind passen de ouders geen geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere vernederende behandeling toe.

Het wetsartikel betreffende het ouderlijk gezag werd met de invoering van Wet voortgezet ouderschap en zorgvuldige scheiding op 1 maart 2009 uitgebreid met:

• de verplichting om de ontwikkeling van de banden van het kind met de andere ouder te bevorderen
• het recht van een kind over wie de ouders gezamenlijk het gezag uitoefenen op een gelijkwaardige verzorging en opvoeding door beide ouders
• het opstellen van een ouderschapsplan waarmee de ouders met elkaar concrete afspraken kunnen maken over de wijze waarop het ouderschap  na de scheiding  vorm krijgt en samen er zorg voor dragen dat de belangen van hun kinderen worden gewaarborgd.

In het ouderschapsplan dienen in ieder geval de volgende zaken te worden vermeld:

• De wijze waarop de ouders de zorg en opvoedingstaken verdelen of de omgang vorm geven (zorgverdeling);
• De wijze waarop de ouders elkaar informatie verschaffen en raadplegen over de belangrijke aangelegenheden met betrekking tot de persoon en het vermogen van de minderjarige kinderen;
• De kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen.

Met betrekking tot de omgangsregeling wilde ik middels een scene uit de film Kramer vs Kramer uit 1979 laten zien dat toentertijd ambitieuze vrouwen ontzettend actief waren om de economische gelijkwaardig te verwezenlijken, maar dat daarin geen ruimte leek te zijn voor de vader voor gelijkwaardig ouderschap. De vader in deze scene vraagt zich terecht af welke wet aangeeft dat een moeder vanwege haar sekse een betere ouder is en waar geschreven staat dat een vrouw het alleenrecht heeft als het om ouderschap gaat. Op dit moment is een toneelstuk gebaseerd op deze film in diverse theaters in Nederland te zien.

Mijn observatie is dat tijdens de scheiding de kosten van de verzorging en opvoeding van de minderjarige kinderen veelal prioriteit hebben. Wanneer de scheiding eenmaal definitief is, worden de zorgverdeling en informatieverschaffing vaak het onderwerp van conflict.

In mijn optiek is het belangrijkste bij een scheiding met kinderen te streven naar een meest optimale schadebeperking voor de kinderen. Mij werd de oplossing hiervoor geboden door mijn wijlen vader.

Wanneer mijn hindoeïstische vader een vraag werd gesteld, gaf hij zelden een antwoord, eerder een inzicht. Hij vertelde altijd een verhaal uit het leven of uit de schatten van het hindoeïsme gegrepen. Nu hij er niet meer is, besef ik waarom. Een verhaal kent diverse karakters, met ieder een eigen visie. Het was aan de toehoorder zelf welke visie het meeste inzicht bood.

Met mijn vraag met betrekking tot gelijkwaardig ouderschap gaf hij mij middels een verhaal de drie sleutels tot inzicht, welke ik ook gebruik in mijn praktijk. Dit gebeurt middels intuïtieve relatie coaching of caucus gesprekken ingeval van mediation.

Het inzicht welke als vertrekpunt voor gelijkwaardig ouderschap kan functioneren is dat het kind recht heeft op de beste versie die je van jezelf als ouder kunt tonen.

Elk kind heeft namelijk recht op

• Een heilige ruimte tussen de ouders die de ouders respecteren en beschermen.
• Een brug gebouwd door ouders tussen ouders voor ouders en kind om te bewandelen.
• Liefdevolle en respectvolle reparatie door de ouders samen van elk barstje in de brug en de heilige ruimte.

Wanneer ouders die heilige ruimte voor hun kind en die brug voor hen allen kunnen zien, is communiceren zonder ruis mogelijk en kan het ouderschapsplan ook in samenspraak worden opgesteld en uitgevoerd.

Ouderschap is een eeuwige verbintenis. Elk kind is een gemengde kopie van beide ouders met de potentie om zichzelf te verbeteren. Gelijkwaardig ouderschap heeft in dat proces een onmetelijke toegevoegde waarde.

Zijn jullie beiden bereid de beste versie van jezelf als ouder te geven aan jullie kind? Dan is het bouwen en onderhouden van die heilige ruimte en die brug voor jullie kind en jullie het perfecte podium voor gelijkwaardig en volwaardig ouderschap. Mochten jullie hierin mijn begeleiding willen inschakelen, geef gerust een belletje of stuur mij een mailtje.

Voor de mensen die zijn geweest en de presentatie nog eens willen zien, heb ik de presentatie in deze blog toegevoegd: Gelijkwaardig ouderschap

Over Su Changoe
Su Changoe is eigenaresse van Tara Mediation. Tara Mediation begeleidt mensen die een (echt-)scheiding overwegen, hebben besloten te scheiden of een (echt-)scheiding achter de rug hebben. Tara Mediation geeft aan deze groepen ook de workshop ‘Eis je plek op! – van Samen naar Single’. Meer informatie www.taramediation.com

Voor meer informatie over Tara Mediation, interviewaanvragen of beeldmateriaal kunt u contact opnemen met Sunita Changoe per telefoon: 06-21603781 of per e-mail: su.changoe@taramediation.com Bezoek ook de website: www.taramediation.com

Wil je dit artikel gebruiken in een tijdschrift, nieuwsbrief of op een website? Dat kan, zolang je de volgende informatie met een werkende link naar genoemde website, opneemt: “Door Su Changoe van Tara Mediation. Bezoek voor meer informatie haar website: www.taramediation.com.”